- ενδοδερμίδα
- Φυτικός ιστός. Αποτελείται από μια στιβάδα εξειδικευμένων κυττάρων που συνήθως βρίσκονται στις ρίζες, αλλά πολλές φορές και στον βλαστό. Στη ρίζα η ε. κατασκευάζει μια συνεχή θήκη, πάχους ενός κυττάρου. Τα κύτταρά της δεν έχουν μεσοκυττάριους χώρους και είναι τυπικά εξάπλευρα. Τοποθετούνται με τον μακρόστενο άξονα κατακόρυφα (παράλληλα στον άξονα της ρίζας). Τα παράπλευρα τοιχώματα παρουσιάζουν κάποια κύρτωση έτσι ώστε, σε εγκάρσια τομή, τα κύτταρα να φαίνονται μάλλον ελλειπτικά παρά τετράγωνα. Τα δύο παράπλευρα τοιχώματα των κυττάρων αυτών, και συγκεκριμένα αυτά που αντικρίζουν το εσωτερικό περικύκλιο και τον φλοιό της ρίζας, δεν παρουσιάζουν κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Αντίθετα, όμως, τα άλλα τέσσερα τοιχώματα παρουσιάζουν μια διαφοροποιημένη περιοχή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τη γασπαρική λωρίδα, η οποία στην κυριολεξία περικυκλώνει το κύτταρο. Ο πρώτος που παρατήρησε τη μορφολογική αυτή διαφοροποίηση ήταν ο Γερμανός βοτανολόγος Ρ. Γκάσπαρι, στον οποίο οφείλεται και η ονομασία της. Η γασπαρική λωρίδα μπορεί να είναι πολύ στενή, μπορεί όμως να εκτείνεται και σε όλο το πλάτος του κυτταρικού τοιχώματος. Συνήθως περιβάλλεται από ένα κηρώδες υλικό, συγγενές της λιγνίνης, τη σουμπερίνη. Παρότι οι απόψεις για τη χρησιμότητά της διίστανται, φαίνεται να συγκλίνουν στο γεγονός ότι η λωρίδα αυτή διαδραματίζει κάποιο σημαντικό ρόλο στην υδατική οικονομία των φυτών. Πρέπει, όμως, να αναφερθεί ότι αρκετά φυτά δεν φαίνεται να διαθέτουν όργανο αυτού του είδους.
Η ε. δεν είναι τόσο συνηθισμένη στον βλαστό των δικοτυλήδονων φυτών. Σε ορισμένα είδη παρουσιάζεται ως μία στιβάδα κυττάρων στις παρυφές του φλοιού. Στις περιπτώσεις αυτές, κατά τις οποίες ο φλοιός περιορίζεται από την ε., υπάρχουν ορισμένες στιβάδες κυττάρων μεταξύ ε. και κεντρικού κυλίνδρου (αγωγού ιστού). Τα κύτταρα αυτά σχηματίζουν το λεγόμενο περικύκλιο. Στους νεαρούς βλαστούς συνήθως δεν παρατηρείται ε. Στη θέση της, όμως, βρίσκεται μια στιβάδα κυττάρων, που χαρακτηρίζονται από μεγάλη περιεκτικότητα σε αμυλόκοκκους. Αυτή η στιβάδα είτε παραμένει όπως είναι, ομόλογη της ε., είτε μετατρέπεται τελικά σε ε.
* * *ητο βαθύτερο στρώμα τού φλοιού τής ρίζας ενός φυτού.
Dictionary of Greek. 2013.